​

​

İkileme, anlatım gücünü artırmak, anlamı pekiştirmek, kavramı zenginleştirmek amacıyla, aynı sözcüğün tekrar edilmesi veya anlamları birbirine yakın yahut karşıt olan ya da sesleri birbirini andıran iki sözcüğün yan yana kullanılmasıdır. Daha kısa bir tanımla, aralarında anlam ya da ses yönünden benzerliklerin olduğu aynı cinsten veya gruptan en az iki kelimenin tekrarlanmasıyla oluşan sözcük gruplarına ikileme denilmektedir.

​

İkilemelerin oluşum şekilleri aşağıdaki gibidir:

​

1) Aynı kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır: ağır ağır, güzel güzel, tatlı tatlı, konuşa konuşa, atlaya atlaya, koşa koşa, deste deste, soğuk soğuk…

 

2) Zıt kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır: İyi kötü, aşağı yukarı, büyük küçük, alt üst, düşe kalka, bata çıka…

 

3) Biri anlamlım diğeri anlamsız iki kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır: ev mev, kitap mitap, su mu, sıkı fıkı, tek tük, saçma sapan, ufak tefek …

 

4) Her ikisi de anlamsız kelimenin tekrarlanmasıyla yapılır:  ıvır zıvır, çıtı pıtı, abuk sabuk, paldır küldür, apar topar, mırın kırın…

 

5) Yakın anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır: akıl fikir, ak pak, mal mülk…

​

6) Eş anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla yapılır:bitmek tükenmek, sağ salim, doğru dürüst, ses seda, güçlü kuvvetli…

​

7) Yansımayla yapılır: tıkır tıkır, çatır çatır, horul horul, gümbür gümbür…

​

​